حضرت معصومه علیهاالسلام یكی از بانوان با فضیلت و با شخصیت خاندان اهل بیت علیهم‌السلام و دختر گرامی حضرت «موسی بن جعفر» امام هفتم شیعیان است. مادر گرامی ایشان «نجمه» مادر بزرگوار امام رضا علیه‌السلام است. نجمه از بانوان با فضیلت و از اسوه‎های تقوا و شرافت و از مخدرات كم نظیر تاریخ بشریت است.

درباره زمان تولد و شهادت فاطمه معصومه سلام‌الله‌علیها آن چه مسلم است این است كه زمان تولد آن حضرت پیش از سال یكصد و هفتاد و نه هجری بوده است زیرا بنابر نقل شیخ كلینی در شوال 179 هارون الرشید امام موسی بن جعفر علیه‌السلام پدر حضرت معصومه علیهاالسلام را از مدینه به بغداد برد و در آن جا در ماه رجب 183 از دنیا رحلت فرمود.

و بنابر مدت عمر حضرت معصومه كه از 23 سال كمتر است، نمی‎تواند بعد از سال 179 باشد چون در آن سال‎ها پدرش در زندان بود. پس تاریخ ولادت آن حضرت به طور دقیق مشخص نیست ولی طبق اسناد به دست آمده ولادت آن حضرت را در مدینه در سال 173 نقل می‎كنند.

درباره تعداد فرزندان حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام و این كه چند تن از آن‎ها فاطمه نام داشته‎اند اختلاف است. شیخ مفید تعداد آنان را سی و هفت تن ذكر كرده است؛ نوزده پسر و هجده دختر كه دو تن از دختران، فاطمه نام داشتند. فاطمة‌الكبری و فاطمة الصغری.

حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام بعد از امام رضا علیه‌السلام از دیگر فرزندان حضرت موسی بن جعفر علیه‌السلام فاضل‎تر و دارای مقامی شامخ ‎تر می‎باشد.

با گذشت ایام، حضرت معصومه علیهاالسلام هم دوران خردسالی را پشت سر گذاشت و در این سال‎ها محل رشد آن حضرت خاندانی بود كه او را با دریایی از علم و معرفت رو به رو ساخت. ولی بیش از ده بهار از عمر شریفش نگذشته بود كه پدر بزرگوارش با زهر جفا در زندان هارون به شهادت رسید و دریایی از غم و اندوه بر قلب شریفش فرو ریخت كه در این ایام غم و تنهایی، تنها مایه تسلی او، برادرش امام رضا علیه‌السلام بود كه ناگهان «مأمون» وجود اقدس امام هشتم را از كانون خانواده جدا نمود و به اجبار به خراسان جلب كرد و به اقامت اجباری در خراسان وادار نموده. حضرت معصومه علیهاالسلام دوری یك ساله فراق برادر را تحمل كرد.

چرا به حضرت فاطمه معصومه سلام الله عليها، كريمه اهل بيت مي گويند؟

یکي از القاب حضرت معصومه علیهاالسلام، «كريمه اهل بيت» است. اين لقب  بر اساس رؤياى صادقانه يكى از بزرگان، از سوى اهل بيت به اين بانوى گرانقدر داده شده است. ماجراى اين رؤياى صادقانه بدين شرح است :

مرحوم آيت اللّه سيّد محمود مرعشى نجفى، پدر بزرگوار آيت اللّه سيد شهاب الدين مرعشى (ره) بسيار علاقه مند بود كه محل قبر شريف حضرت صدّيقه طاهره سلام‌الله‌علیها را به دست آورد. ختم مجرّبى انتخاب كرد و چهل شب به آن پرداخت. شب چهلم پس از به پايان رساندن ختم و توسّل بسيار، استراحت كرد. در عالم رؤيا به محضر مقدّس حضرت باقر علیه‌السلام و يا امام صادق علیه‌السلام مشرّف شد.

امام به ايشان فرمودند: «عَلَيْكَ بِكَرِيمَةِ اَهْلِ الْبَْيت ِ»؛ يعنى به دامان كريمه اهل بيت چنگ بزن . ايشان به گمان اينكه منظور امام علیه‌السلام، حضرت زهرا علیهاالسلام است، عرض كرد: «قربانت گردم، من اين ختم قرآن را براى دانستن محل دقيق قبر شريف آن حضرت گرفتم تا بهتر به زيارتش مشرّف شوم.»امام فرمود: «منظور من، قبر شريف حضرت معصومه در قم است.» سپس افزود:«به دليل مصالحى خداوند مى خواهد محل قبر شريف حضرت زهرا علیهاالسلام پنهان بماند؛ از اين رو قبر حضرت معصومه علیهاالسلام را تجلّى گاه قبر شريف حضرت زهرا علیهاالسلام قرار داده است. اگر قرار بود قبر آن حضرت ظاهر باشد و جلال و جبروتى براى آن مقدّر بود، خداوند همان جلال و جبروت را به قبر مطهّر حضرت معصومه علیهاالسلام داده است.»مرحوم مرعشى نجفى هنگامى كه از خواب برخاست، تصميم گرفت رخت سفر بر بندد و به قصد زيارت حضرت معصومه علیهاالسلام رهسپار ايران شود. وى بى درنگ آماده سفر شدو همراه خانواده اش نجف اشرف را به قصد زيارت كريمه اهل بيت ترك كرد.

پی نوشت ها:

- صدوق، عیون الاخبار، ج 1، ص 14؛ طبرسی، اعلام الوری، ص 302؛ طبری، امامی، دلائل الامامت، ص 309؛ اثباة الهداة، ج 3، ص 233؛ مناقب آل ابی طالب، ج 4، ص 396.

-  اصول كافی، محمد بن یعقوب كلینی، ج 2، كتاب الحجة.

- مستدرك سفینه، شیخ علی نمازی، ج 8، ص 257.

- الاِرشاد، محمد بن نعمان (مفید)، ج 2، ص 242.

- كريمه اهل بيت، ص٤٣، با تلخيص و تصرّف