چکیده مقاله «تحلیل دیدگاه علامه مصباح (ره) درباره فقدان گزاره بدیهی در اخلاق» بدین شرح است: پس از آنکه بپذيريم حسن و قبح افعالْ عقلي‌ است و نه شرعي، و يقيني است و نه مشهوري و عقلايي، نوبت به اين پرسش مي‌‌رسد که آيا بديهي‌ است يا نظري؟ ثمره اين بحث آنجا ظاهر مي‌شود که در صورت وجود گزاره بديهي در اخلاق، علم اخلاق ـ دست‌کمـ در اثبات برخي گزاره‌هاي نظري خود، از علوم ديگر بي‌نياز است. هرچند علامه مصباح يزدي گزاره‌اي مانند «عدل حسن است» را اوّلي مي‌داند، اما در نهايت، علم اخلاق را فاقد گزاره بديهي به شمار می آورد. مقاله ارائه شده به روش توصيفي و تحليلي به حل اين تعارض ظاهري پرداخته و به اين نتيجه رسیده است که از نظر علامه مصباح يزدي، قضيه مزبور يک قضيه حقيقيه است که بر وجود مصاديق در خارج، دلالت ندارد. باتوجه به انحصار قضاياي حقيقتاً بديهي در اوليات و وجدانيات، مصاديق عدل تنها زماني بديهي خواهند بود که افزون بر اوّلي بودن، وجداني هم باشند، در حالي‌ که اين مصاديق به صورت وجداني و با علم حضوري قابل شناخت نيستند. به بيان ديگر، هرچند قضيه مزبور اوّلي است، اما وجداني نيست و صرف اوّلي دانستن کافي نيست تا به وجود گزاره بديهي در اخلاق باور داشته باشيم؛ زيرا با صرف تحليلي و اوّلي بودن حُسن عدل، مشکل ارتباط اين قضايا با خارج و صدق آنها بر واقعيت‌هاي عيني حل نمي‌شود و نمي‌توان اين قضايا را به واقعيت‌هاي عيني و خارج از ذهن نسبت داد، مگر آنکه اثبات گردند. بر اين‌ اساس و باتوجه به نظريه «مبناگرايي»، علم اخلاق به‌مثابه يکي از اقسام حکمت عملي، براي اثبات گزاره‌هاي خود به بديهيات حکمت نظري نيازمند است.