به گزارش روابط عمومی، سرکار خانم نجمه صالحی در همایش خوانش پیام تاریخی مقام معظم رهبری به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، به بیان ایده‌ خود با عنوان حوزه علمیه، از همزیستی تمدنی تا افق‌های جهانی پرداخت و عنوان کرد: در یک‌صدمین سال بازتأسیس نهاد حوزوی در قم، پرسش از نسبت این نهاد با تحولات اجتماعی و فکری ایران معاصر بیش از پیش اهمیت یافته است.

وی افزود: حوزه علمیه قم، برخلاف مدارس سنتی پیشین، کوشید به مسائل اجتماعی و سیاسی زمانه خود واکنش نشان دهد. این ویژگی به‌ویژه از نیمه دوم قرن چهاردهم هجری و با ظهور شخصیت‌هایی چون امام خمینی (ره) و شهید مطهری (ره) تقویت شد. نقش حوزه در شکل‌گیری انقلاب اسلامی و تئوریزه‌سازی ولایت فقیه به‌مثابه مدل نوینی از حاکمیت دینی، به‌ویژه در دهه‌های پایانی قرن چهاردهم هجری، جایگاه آن را در جهان اسلام متمایز کرد.

پژوهشگر پژوهشگاه مطالعات اسلامی جامعه الزهرا‌ سلام‌الله‌علیها گفت: با ورود به قرن جدید لزوم بازخوانی کارنامه یک‌صدساله حوزه علمیه ضروری شده است. تجربه گسست نهاد دین از زندگی اجتماعی در برخی جوامع غربی زنگ خطری است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. بسیاری از تحلیل‌گران دینی بر ضرورت تطبیق پاسخ‌های دینی با تحولات زمانه تأکید کرده‌اند تا از عقب‌نشینی جایگاه دین در جامعه جلوگیری شود.

دبیر انجمن تاریخ معاونت پژوهش جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها اظهار کرد: یکی از مزیت‌های حوزه‌ ایرانی، پیوند عمیق آن با فرهنگ بومی و زبان فارسی است. این پیوند همان‌گونه که شهید مطهری (ره) در کتاب خدمات متقابل اسلام و ایران یادآور شده، سبب نوعی هم‌زیستی تمدنی شده که دین را از حالت رسمی و تحمیلی خارج کرده و در دل جامعه جاری ساخته است.

وی اضافه کرد: حوزه قم برخلاف نهادهای سنتی زبان توانست به صورت بومی با مخاطب ایرانی ارتباط برقرار کند، اما این ظرفیت نیازمند تقویت است؛ به‌ویژه در عرصه رسانه، فناوری و پاسخ‌گویی به ذهنیت نسل جدید. همان‌گونه که رهبر انقلاب اسلامی مدظله العالی در سال ۱۳۸۴ تأکید کردند: اگر روحانیت از قافله تبلیغات نوین عقب بماند، خسارت بزرگی خواهد دید.

صالحی بیان کرد: این هشدار در زمانی بیان شد که تحولات رسانه‌ای، پیام‌رسان‌های نوین و ساختارهای ارتباطی تازه در حال شکل‌گیری بود و امروز بیش از هر زمان حوزه نیازمند هم‌پای‌سازی خود با این فضاهاست. به همین دلیل بازگشت به اصولی چون زمان‌مندی، پاسخ‌گویی به نیازهای زیستی و فکری مخاطب ایرانی و توانایی تولید معنای تازه برای پرسش‌های جدید به ویژه شبهات تاریخی، از ضرورت‌های مهم حوزه است. در غیر این صورت، خطر تکرار تجربه گسست نهاد دین از زندگی اجتماعی، همانند تجربه غرب، غیرقابل انکار خواهد بود.

وی افزود: همچنین در جهان معاصر که ارتباطات فرا ملی و تبادلات فرهنگی گسترده شده، حوزه علمیه قم بیش از پیش باید نقش بین‌المللی خود را بازتعریف کند. پیام رهبر معظم انقلاب به مناسبت یکصدمین سال بازتأسیس حوزه قم بر این نکته تأکید دارد که حوزه باید پیشرو و سرآمد در عرصه تولید علم دینی و تمدنی باشد و در تحقق تمدن نوین اسلامی نقش مؤثر و جهانی ایفا کند.

مدرس دانشگاه اضافه کرد: تحلیل تاریخی حوزه علمیه قم نه تنها به شناخت بهتر جایگاه آن کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به طراحی راهبردهای نوین برای تقویت همزمان نقش داخلی و بین‌المللی این نهاد منجر شود. توجه به این موضوع، در راستای منویات رهبری، می‌تواند تضمین‌کننده استمرار و تعالی حوزه در قرن جدید باشد.

وی در پایان گفت: برای تحقق اهداف مطرح‌شده در پیام رهبر انقلاب به یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم، به‌ویژه در پیوند با تاریخ‌مندی حوزه و نقش تمدنی آن، راهکارهایی را می‌توان در سه سطح بنیادین، ساختاری و کاربردی برنامه ریزی کرد.