به گزارش روابط عمومی، خانم سیده زهرا حسینی، استاد جامعه‌الزهرا سلام‌الله‌علیها به مناسبت روز ملی عفاف و حجاب، به تبیین جایگاه حجاب در منظومه معرفتی اسلام پرداخت و عنوان کرد: موضوع حجاب یکی از مباحثی است که امروز در اکثر محافل علمی فرهنگی و حتی عرف جامعه مورد صحبت و گفتگو است و نظرات مختلفی درباره آن وجود دارد.
نگاه قرآن به اختیار انسان؛ از لا إکراه فی الدین تا انتخاب آگاهانه
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با نگاهی فطری، عقلانی و اجتماعی به آیه «لاإِکراهَ فِی الدِّین» و شبهات پیرامون آن اشاره کرد و افزود: برخی افراد که به حجاب اختیاری باور دارند، به آیه «لا إکراه فی الدین» تمسک می‌کنند و آن را دلیل بر نفی اجبار در حجاب می‌دانند. لازم است مروری به این آیه شریفه داشته باشیم تا پاسخی برگرفته از قرآن کریم و با تکیه بر سیره اهل بیت علیهم‌السلام به این شبهه پاسخ دهیم.
حسینی با تحلیل آیه «لا إِکراهَ فِی الدِّین»، یادآور شد: برای درک این آیه باید دین را به‌عنوان یک نظام جامع و فرآیندی دید. احکام اسلام جزیره‌های جدا نیستند؛ آن‌ها یک منظومه‌اند و باید با هم دیده و فهمیده شوند.
وی با اشاره به جایگاه زن در نظام هستی، تأکید کرد: حجاب نه اجبار، بلکه تجلی اراده، عقلانیت و هویت زن مسلمان است.
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه خاطرنشان کرد: «نظام آفرینش»، نظامی هدفمند و دارای حکمت است. در این نظام، انسان دارای جایگاه مشخص و دارای ویژگی‌هایی نظیر فطرت الهی، کمال‌جویی، اراده و عقل است. انسان موجودی است که به کم قانع نمی‌شود و به‌دنبال کمال است. همچنین، دارای اراده و اختیار است، اما این اراده در طول اراده الهی معنا دارد. انسان در منظومه توحیدی اسلام، با آگاهی و اختیار، مسیر خود را انتخاب می‌کند، نه با اجبار.
آیه لااکراه، نفی جبر در عقیده است نه احکام
به گفته خانم حسینی، آیه «لا إِکراهَ فِی الدِّین» مربوط به عرصه عقاید است، نه فروع و احکام. اسلام تقلید را در فروع جایز می‌داند، اما در اصول دین، تعقل و اختیار را شرط می‌داند.
وی افزود: بر اساس ادامه آیه یعنی «قَد تَبَیَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَیّ»، راه هدایت از گمراهی مشخص شده است. پس دین اسلام بر آگاهی، فهم و شناخت استوار است. انتخاب عقیده باید آزادانه و از روی تعقل باشد. اما زمانی که کسی وارد دین شد، اجرای احکام و پذیرش الزامات آن نیز بر عهده اوست.
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها با مثالی ادامه داد: وقتی فرزندمان را در مدرسه‌ای ثبت‌نام می‌کنیم که قوانین خاصی دارد، پیش از ورود، انتخاب با ماست. اما پس از پذیرش، باید به قوانین مدرسه پایبند باشیم. این پایبندی اجبار نیست؛ مقتضای ورود داوطلبانه است. حال، وقتی در جامعه‌ای اسلامی زندگی می‌کنیم که نظام آن بر پایه دین اسلام شکل گرفته، باید الزامات آن را هم بپذیریم.
جامعه اسلامی، مسئول در برابر دین
حسینی با نگاهی کلان به ساختار جامعه اسلامی، بیان کرد: ما در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که با خون شهدا، مجاهدت و تلاش علما بنا شده است. دین اسلام در این جامعه، بنیان و مبنای قانون‌گذاری، تربیت، فرهنگ و سیاست است. بنابراین، ضروری است که مسئولان و سیاست‌گذاران فرهنگی، اسناد بالادستی کشور را بر پایه مبانی اسلامی از جمله مسئله حجاب، تدوین و تبیین کنند.
وی ادامه داد: اگر ما جوانی را که دارای فطرت الهی و میل به کمال است، با بیان دقیق و عقلانی با این مبانی آشنا کنیم، به‌طور طبیعی راه رشد از گمراهی برای او آشکار خواهد شد. شرط این آگاهی، تبیین عالمانه و مسئولانه از سوی حوزویان، فرهنگیان و متولیان تربیت است.
حجاب در اسلام، پاسداری از هویت و جایگاه زن است
استاد حسینی در پاسخ به این پرسش که چرا الزامات حجاب بیشتر متوجه زنان است، به اصل تفاوت نقش‌ها و جایگاه‌ها در نظام هدفمند آفرینش اشاره کرد و گفت: در نگاه اسلام، هر انسانی دارای جایگاهی خاص و مسئولیتی معنادار است. زن، در این نگاه، محور جامعه‌سازی، انسان‌سازی و هدایت‌گری است. در همین حدیث شریف کسا، حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها در مرکز دایره خلقت قرار می‌گیرد؛ آن حضرت محور خانواده، هدایت و معرفت است.
وی افزود: اگرچه در جوامع غربی نیز اندیشمندان معتقدند که حجاب به بهداشت روانی اجتماع، حفظ تمرکز نیروی کار و پایداری نهاد خانواده کمک می‌کند، اما در اسلام، دلیل اصلی حجاب چیزی فراتر از دلایل اجتماعی و روان‌شناختی است. حجاب در اسلام، پاسداری از هویت و جایگاه زن است؛ زنی که مظهر جمال و رحمت است و برای حفظ کرامت و آرامش او، حجاب به‌عنوان «تاج بندگی» وضع شده است.
زن، قربانی نگاه ابزاری مدرن
استاد جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه با نگاهی آسیب‌شناسانه به تحرکات فرهنگی معاصر، گفت: در فتنه‌های اخیر، دشمن به‌روشنی روی زن سرمایه‌گذاری کرد. شعارهایی چون «زن، زندگی، آزادی» پوششی بود برای تحمیل هویت جعلی به زن مسلمان. به زن گفتند که بچه‌دار شدن، آسیب زنانه است؛ حجاب، مانع زیبایی است؛ و مرد، مزاحم آزادی توست. اما در باطن، همان‌هایی که این شعارها را می‌سازند، زن را به نیروی کار ارزان و ابزار تبلیغاتی خود تبدیل کرده‌اند.
وی افزود: این نوع نگاه، نه به کرامت زن احترام می‌گذارد و نه او را در جایگاه حقیقی‌اش می‌نشاند. آن‌ها با پوشش آزادی، زن را به بازیچه امیال مردان قدرت‌طلب یا شهوت‌ران تبدیل کرده‌اند. در حالی‌که زن در مکتب اسلام، محور رشد تمدنی و تربیت نسل‌هاست.
زنانِ تمدن‌ساز، پرورش‌دهندگان مردان بزرگ/ حجاب؛ حریم آرامش و عزت زن
حسینی با اشاره به نقش زنان در پرورش انقلابیون، عالمان و شهدا بیان کرد: اگر امروز حضرت امام خمینی(ره)، شهید سلیمانی و ده‌ها و صدها شهید و مجاهد را داریم، همه این‌ها تربیت‌شده دستان زنانی هستند که پرچم‌دار پاکدامنی و حیا بودند. زنانی که شاگردان حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها و حضرت زینب کبری سلام‌الله‌علیها بودند. ما باید این الگو را به دختران امروز معرفی کنیم.
وی در پایان، با نگاهی معرفتی و لطیف به جایگاه حجاب افزود: خداوند، زن را با عاطفه، مهربانی و لطافت آفرید. زن مظهر جمال الهی است و حجاب، حریمی است برای پاسداری از این جمال. حجاب، مانع رشد نیست، بلکه ابزار آرامش است. حجاب، ابزار کنترل زن نیست، بلکه تاج بندگی او در مسیر قرب به خداست. زنی که قرار است تمدن اسلامی نوین را بسازد، باید عفیف، هوشیار، تربیت‌گر و باکرامت باشد. و این همه در سایه حجاب شکوفا می‌شود.
نظرات