به گزارش روابط عمومی و بین‌الملل، نخستین پیش‌نشست پانزدهمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت از سوی معاونت پژوهش جامعه‌الزهرا علیهاالسلام با عنوان «مهدویت و چالش‌های پیش‌رو» روز چهارشنبه 30 آبان ماه در پژوهشگاه حضرت معصومه علیهاالسلام برگزار شد.

در این پیش نشست که حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر محمدصابر جعفری؛ دبیر علمی همایش دکترین مهدویت به عنوان سخنران حضور داشت، آسیب‎ها و چالش‌های پیش‌رو مهدویت مطرح شد.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری در ابتدای این نشست ضمن عرض تبریک به مناسبت ولادت باسعادت پیامبر گرامی اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم و امام صادق علیه‌السلام، کلیاتی از قلمرو بحث مهدویت را بیان کرد و سپس وارد بحث چالش‎های مطرح در حوزه مهدویت شد.

وی بیان داشت: برخلاف نظر عده‌ای که گمان می‎کنند مباحث مهدویت از مسائل مربوط به آینده است، مهدویت مربوط به زمان غیبت امام عصر هم می‎شود و ما الان در دوره مهدویت هستیم اگر چه در دوران غیبت به سر می‌بریم و این مسئله سبب می‌شود آثار و برکات مهدویت را برای امروز مورد توجه قرار دهیم.

دبیر علمی همایش دکترین مهدویت افزود: در بحث مهدویت گاهی بحث موعودگرایی را نیز شامل می‌شود که موعود ادیان مورد توجه قرار می‌گیرد.

لزوم آینده پژوهشی در بحث مهدویت

حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری ادامه داد: مهدویت یک مسئله بین رشته‌ای است و حوزه‌های متعددی را شامل می‌شود. از آن جا که مهدویت بحث تحقق اسلام است از این جهت، ابعاد مختلفی را در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی و تربیتی شامل می‌شود.

وی به معرفی منبع جهت مطالعه پژوهشگران پرداخت و در ادامه یادآور شد: در پیش‌شماره مشرق موعود موضوعات مختلف جهت تحقیقات پایان‌نامه‌ای و مقالات در 10 عنوان «موضوعات قرانی و روایی در حوزه مهدویت»، «موضوعات کلامی در حوزه مهدویت»، «موضوعات عرفانی در حوزه مهدویت»، «موضوعات سیاسی- اجتماعی در حوزه مهدویت»، «موضوعات تاریخی در حوزه مهدویت» و «موضوعات جامعه‌شناسی در حوزه مهدویت» جمع‌بندی شده که پژوهشگران می‌توانند از این نشریه استفاده کنند.

دبیر علمی همایش دکترین مهدویت تصریح کرد: برخی بحث امام عصر عجّل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف را یک بحث حداقلی می‌دانند؛ اینکه امام به ما توجه دارد و دعا می‌کند، به همین مقدار بسنده می‌کنند؛ اما در نگاه دیگر مهدویت یک بحث آینده‌پژوهشی و یک دکترین است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری افزود: تمام دنیا تلاش دارند آینده‌ای را ترسیم کنند، چشم‌انداز و گام‌های رسیدن به آن چشم‌انداز را به دست آورند و تهدیدها و امکانات و آسیب‌ها را شناسایی می‌کنند اما متأسفانه در بسیاری از موارد این نگاه در بحث مهدویت وجود ندارد.

امروز بحث سنتی در برابر بحث راهبردی و تمدنی مهدویت قرار دارد/گفتمان مهدویت، بین‌الادیانی است

وی با بیان اینکه امروز بحث سنتی در برابر بحث راهبردی و تمدنی مهدویت قرار دارد، در باب ضرورت پرداختن به مباحث مهدویت عنوان کرد: مهدویت از سه جهت دارای اهمیت زیادی است؛ از جمله مهدویت موضوعی بین‌الادیانی است و می‌تواند یکی از مباحث وحدت‌آفرین میان شیعه و اهل سنت باشد؛ زیرا در بسیاری از حوزه‌های مهدویت، میان شیعیان و اهل سنت اشتراکات عقیدتی وجود دارد.

دبیر علمی پانزدهمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت ادامه داد: مهدویت یک گفتمان بین‌الادیانی است، به همین منظور دو همایش دوازدهم و سیزدهم به این مهم اختصاص داده شد؛ همچنین مهدویت یک موضوع مشترک میان بشریت است که آرمان‌هایی همچون جهان بدون ظلم، تروریست و دارای امنیت و صلح را در بردارد.

آشنایی با آثار و منابع مهدویت

حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری در بحث «منابع» ضرورت مهدویت بیان داشت: کتاب «نینوا و انتظار» که در نت هم بارگذاری شده و قابل دانلود است و همچنین کتاب «نگین آفرینش» که بحث اضطرار وجود امام را بیان کرده است و علاوه بر این، کتاب «دکترین مهدویت» اثر جناب آقای سیدرضی موسوی از منابع مفید در این زمینه هستند.

وی همچنین کتاب «گونه‌شناسی موعود ادیان» نوشته جناب آقای موحدیان عطار را در بحث مهدویت و موعودگرایی ادیان معرفی کرد.

دبیر علمی پانزدهمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت در ادامه عنوان «مهدویت در اسلام و قرآن» را مورد واکاوی قرار داد و افزود: آیات در موضوع مهدویت به دو دسته قابل تقسیم است؛

1. آیات تفسیری که به طور مستقیم به بحث مهدویت مرتبط هستند: از جمله آیه «أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ» (سوره انبياء، آیه 105) و آیه «دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ» (سوره صف، آیه 9) است.
2. آیات تأویلی که به کمک روایات به بحث مهدویت ارتباط پیدا می‌کنند.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر جعفری تصریح کرد: در بحث مهدویت در روایات شیعه و سنی، کتاب «بررسی تطبیقی مهدویت در روایات شیعه و اهل سنت» اثر مهدی اکبر نژاد و کتاب «درسنامه مهدویت (4 جلدی)» اثر خدامراد سلیمانیان منابع مفیدی هستند.

وی یادآور شد: کتاب «انتظار پویا» اثر محمدمهدي آصفي، کتاب «کارکردهای اجتماعی اعتقاد به مهدویت» اثر محمود ملکی راد و مقاله «کارکردهای مهدویت» اثر دکتر جعفری چاپ شده در فصلنامه پژوهش‌های مهدوی از جمله منابع کارکردهای مهدویت به شمار می‌روند.

لزوم شناخت آسیب‌ها و چالش‌های مرتبط با جامعه منتظر

دبیر علمی پانزدهمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت در ادامه به بحث مهم دشمنان مهدویت اشاره کرد و گفت: نمی‌شود از مهدویت سخن گفت اما دشمنان امروزی مهدویت را نشناسیم؛ تا چند سال قبل گفته می‌شد لیبرال دموکراسی غایت و نهایت سعادت بشر است اما در یکی دو ماه پیش طی همایشی سخن از نشانه‌های افول لیبرال دموکراسی بوده است.

حجت‌الاسلام‌والمسلمین جعفری، مقصود از چالش‌ها در همایش دکترین مهدویت را آسیب‌ها و چالش‌های مرتبط با جامعه منتظر دانست و افزود: تردیدی نیست که ممکن است جامعه اسلامی دچار تردید و شک در حوزه خدا و دین شود اما در این جا رویکرد با موضع غیبت است؛ شک و تردیدی که در اثر طولانی شدن غیبت ایجاد می‎شود.

وی گفت: در هر یک از چالش‌های مرتبط با جامعه منتظر سه محور «چیستی و تعریف و تبیین چالش»، «خاستگاه و پیامدهای چالش» و «پیشگیری و راهکارهای متناسب با چالش» مورد اهمیت است.

دبیر علمی پانزدهمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت در بحث چالش‌ها و آسیب‌ها، کتاب «انديشه مهدويت و آسیب‌ها» اثر محمدصابر جعفری را به عنوان منبع معرفی کرد و در ادامه بیان داشت: پانزدهمین همایش بین‌المللی دکترین مهدویت که در فروردین ماه 98 برگزار خواهد شد، به موضوع چالش‌ها اختصاص داده شده است و فراخوان تفصیلی محورهای همایش در سایت دکترین مهدویت آمده است.

در ادامه پرسش و پاسخ نگارندگان مقاله در پانزدهمین همایش دکترین مهدویت؛ اعم از اساتید، طلاب و پژوهشگران جامعه‌الزهرا علیهاالسلام سؤالات پیرامون موضوعات مقالات با دبیر علمی همایش صورت گرفت.