به گزارش روابط عمومی و بین الملل، همواره جامعه زنان از سوی روشنفکران غربی مورد توجه بودند و آن‌ها برای استحاله فرهنگ جوامع مختلف سعی داشتند که دیدگاه‌ها را نسبت به جایگاه این قشر تأثیرگذار تغییر دهند؛ بنابراین به منظور تبیین جایگاه زنان از نظر اسلام، نقش و میزان حضور اجتماعی بانوان گفت‌وگویی با خانم ملیحه لباف، از اساتید و مشاوران جامعه الزهرا (س) داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
ـ به نظر شما زنانگی در اسلام به چه معنایی است؟ هویت زنانه از نگاه اسلام چه معنایی دارد؟
اگر از افق کلان نگاه کنیم، زن هم یک انسان است و همانگونه که در قرآن می‌فرماید «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً» با توجه به ویژگی‌های روحی، روانی و شخصیتی زن که موجودی است عاطفی و در نظام خلقت که نظام احسن است، تفاوت‌هایی در این نظام احسن هست.
اگر هر کسی در جایگاهی که دارد، نقش خود را به خوبی ایفا کند، به آن هدف متعالی خواهند رسید؛ انسان از افق کلان و بعد زن و مرد به عنوان دو پایگاه، و دو نفری که باید در کنار هم باشند، ویژگی‌هایی دارند که این دو باید مکمل یکدیگر باشند.
اگر در یک بُعد، مثلا زن در بُعد زنانه فقط، بخواهد رشد کند به کمال نمی‌تواند برسد و همین طور مرد هم در بُعد مردانه، هر کدام بخواهند جداگانه نقش خود را ایفا کنند و در کنار هم نباشند نمی‌توانند نقش متممی را به درستی ایفا کنند و به جایگاه قابل قبولی برسند.
لذا، باید به جایگاهی برسند که مادر را به عنوان عمق و ریشه و فُندانسیون جامعه و خانواده برساند. چراکه خانواده مهم‌ترین نهاد جامعه است؛ تاکیدات فراوانی که در بیانات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری در مورد زن و خانواده وجود دارد خود دلیلی بر اهمیت نهاد خانواده است.
همچنین همانگونه که حضرت امام (ره) می‌فرمایند: از دامن زن مرد به معراج می‌رود. این عروج زن و مرد را در کنار هم توصیف می‌کند. احساسات و عواطف مادری و حس همسری باید در خانواده باشد و با این حس، در کنار اقتدار و قوامیت مرد به کمال برسند.
ـ مولفه‌های زنانگی چه چیز‌هایی است؟ آیا در نگاه اسلام زن فقط مادر است؟ همانطور که می‌دانید زنانگی متفرع بر بحث جنسیت است. وقتی جنسیت را مطرح می‌کنیم در ادبیات عرفانی یک نگاه هست که می‌گویند جنسیت یک تعیّن است در ادبیات فلسفی می‌گویند جنسیت از اعراض هست، اما چه تعیّن بگیریم چه اعراض، به هر حال در میزان کیفیت و ظهور و بروز، باهم متفاوت هستند، چه تفاوت‌های جدی در ساحت زنانگی و مردانگی وجود دارد؟
خداوند متعال برای بانوان نقش‌ها و رسالت‌هایی را قرار داده است؛ در ادبیات مولی علی (ع) هم که نگاه کنیم می‌فرمایند «الْمَرْأَةَ رَیْحَانَة» که این رَیحانه بودن اشاره به یک موجود لطیفی است که حضورش در خانه و اجتماع چشمگیر است. به همین دلیل در نظام آموزش و پرورش هم به این نتیجه رسیده اند که در مقطع ابتدایی پسرانه از حضور معلمان خانم استفاده کنند.
حضور زن در خانواده، محیط‌های پزشکی، تربیتی بسیار مهم است؛ البته در این راستا نباید از حضور مادری و همسری زن غافل شد چراکه زن، اول همسر است و سپس مادر. یکی از آفت‌های کنونی جامعه ما عدم حضور مادران در کنار خانواده است. امروزه زنان کمتر در کنار همسران‌شان هستند که آسیب‌های جدی در این زمینه به خانواده و فرزندان وارد شده است؛ لذا زن و به واسطه ریحانه بودن از منظر امیر مومنان (ع) و اینکه از لطافت خاصی که برخوردار است، در نهاد خانواده، کنار همسر و فرزندان سپس فعالیت در محیط‌های تربیتی، اجتماعی، پزشکی و آموزشی می‌تواند نقش آفرینی خوبی داشته باشد.
ـ امروزه یک نگاه سنتی نسبت به زن وجود دارد که او را موجودی تبعی می‌داند که باعث زایش است و کار‌های سطحی و دم دستی انجام می‌دهد که این نگاه را به اسلام نسبت می‌دهند؛ در مقابل یک نگاه مدرن از زن به تصویر می‌کشند و در مباحث حقوقی زن را مساوی با مردان می‌دانند و این را حق زن می‌دانند که در اجتماع حضور داشته باشد و این دیدگاه را به غرب نسبت می‌دهند که همه و همه یک نگاه بدبینانه برای زنان به وجود می‌آید، نظر شما در این رابطه چیست؟
بهترین الگو و شاهد بر علیه این دیدگاه، زندگی حضرت زهرا (س) است که در خانه همسری شایسته و مادری نمونه بودند. کلاس درس و بحث داشتند، در کنار همسر خود به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداختند و حتی در امر ولایت هم وارد شد و در دفاع از ولایت تا از دست دادن جان خودشان هم دریغ نکردند.
ـ از نظر اسلام حضور زن در اجتماع تا چه حد باشد، اشکال ندارد؟
خداوند متعال یکسری چارچوب‌ها و قالب‌هایی برای رشد و کمال انسان‌ها قرار داده و برای زن و مرد هر کدام جداگانه یکسری حقوق و وظایف مشخص کرده است تا مرد و زن هر کدام به تناسب خودشان به فعالیت بپردازند.
اشتغال خانم‌ها بحث بسیار مهم و حساسی است؛ می‌گوییم زن باید کار کند و حضور اجتماعی و فعال داشته باشد، اما هدفش از کار چیست و چه کاری باید انجام دهد؟ آیا هدفش این است که احساس قدرت کند یا احساس اعتبار اجتماعی داشته باشد، و در کنار مردان مشغول به کار باشد؟ ما معتقدیم زنان باید به سراغ کاری بروند که متناسب با شأن آن‌ها باشد و از ارزش‌های والای آن‌ها چیزی کم نکند؛ کاری که متناسب با شئونات خانم باشد و در ضمن حریم‌ها حفظ شود.
جایگاه را مشخص کنیم که آیا عبد هستیم یا مولی؟ اگر عبدیم وظیفه مان تقلید است و باید مطابق شرع و در چارچوب شرع مقدس حرکت کنیم، ولی اگر کسی می‌گوید که مسلمان هستم و حق من است که در صحنه‌های اجتماعی حضور پیدا کنم باید شرایط و ضوابطی که اسلام گفته را نیز بپذیرد.
ـ به نظر شما این ضوابط دست و پای زن را نمی‌گیرد؟ و در این صورت اسلام را متهم به بی عدالتی نمی‌کنند؟
خیر! بستگی به اعتقاد انسان دارد. اگر معتقد باشد که احکام اسلام به نفع آدمی است، پس جای نگرانی نیست، یکی از پرچم‌هایی که زیر آن می‌شود خداوند متعال را دید «مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا» اگر دیدیم جایی خانواده است، اما آرامش نیست یعنی معیار‌های شناختی درست نبوده، پس تمام امور زندگی ما اعم از ازدواج، اشتغال و... باید حول محور ذکر الهی شکل بگیرد.
اگر اینطور باشد در ارتباطات اقتصادی و ارتباطات سیاسی ما بسیاری از مشکلاتی که امروز شاهد هستیم دیگر پیش نمی‌آید. در امر سیاست امروزه می‌بینیم گاهی دو طرف به جان هم می‌افتند. اگر هر دو گروه مسلمان هستیم اگر متدین هستیم باید منطقی باهم بحث کنیم.
ـ امروزه متاسفانه با یک موج زن گریزی مواجه هستیم؛ نگاه زنان این است که اسلام به زن ظلم کرده و عدالت را رعایت نکرده است. برخی اصلا دوست ندارد زن باشند و خودشان را بیشتر در هیبت مردانه نشان می‌دهند و دنبال کار‌های مردانه می‌روند و پوشش‌های این افراد نیز شبیه مردان است، به نظر شما این پدیده چه علتی می‌تواند داشته باشد؟
یکی از علت‌هایش این است که متاسفانه ما با سرعتی که دشمن دارد کار می‌کند کار نکردیم؛ حوزه‌های علمیه و نظام اسلامی این سرعت را نداشتند و مسئولین نتوانستند به درستی ایفای نقش کنند؛ بنابراین باید اهداف مشخص گردد و همه امور هدف ذکر الهی شوند.
ـ حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد، رئیس مرکز زن و خانواده یک تعبیر زیبایی دارند و می‌گویند ما یک حق داریم و یک ارزش؛ خانم می‌گوید من میی خواهم راننده شوم، نباید این حق را از ایشان بگیریم و انصافا هیچ وقت هم اسلام این حق را از زن نگرفته است، نگاه مدرن با این عنوان جلو آمد که قرار است حقوق از دست رفته زن‌ها را برگرداند و نگاه سنتی را به طور کلی له کرد در مقابل نگاه سنتی هم به جای برخورد معقول، مخالفت کرد که نه، چنین حقوقی را زنان ندارند؛ این اتفاق برخی زنان را زده کرد. بهتر بود نگاه سنتی برخورد عاقلانه‌ای می‌کرد و به زن می‌گفت این حق تو است، ولی آیا ارزش تو نیز به همین هست؟ به نظر می‌رسد ما مادری را فقط در زایش محدود کردیم بدون اینکه در مورد ارزش این کار توضیحی بدهیم یا شیر دادن را یک کار بسیار سخت مطرح کردیم، اما ارزش آن را برای زنان توضیح ندادیم؛ ما در بحث ارزش گذاری‌ها نتوانستیم درست عمل کنیم و ارزش‌ها را درست منتقل نکردیم. خانم می‌گوید چرا شوهر من پول در بیاورد، من پول در نیاوردم، در حالی که اسلام می‌گوید نفقه تو بر عهده همسرت است؛ اگر در این زمینه نظری دارید بفرمایید؟
بله، نظر بنده هم همین است، اینکه ارزش‌ها تفهیم نشده است و زنان در این زمینه اقناع نشده اند. شاید به گوش زنان این حرف‌ها رسیده باشد، اما در وجود آن‌ها نهادینه نشده است.
در سال‌های اولیه آغاز به کار جامعه الزهرا (س)، کنگره‌ای با موضوع زن برگزار شد، که در آن مراسم حضرت آیت الله مشکینی (ره) به ایراد سخنرانی پرداختند؛ ایشان فرمودند: مادر حضرت امام (ره) حتی اگر خدمات شایان اجتماعی داشت، شاید آن کارهایش این اندازه ارزش نداشت که توانست یک روح الله را تربیت کند.
با این حرف‌ها مادران احساس ارزش می‌کنند و متوجه می‌شوند که وظیفه تربیت چنین فرزندان قدرتمندی را برعهده دارند که در آینده افراد موثر و کارآمدی در جامعه خواهند بود. «لِدُوا لِلْمَوْتِ» برای ابدیت نه مقبول اهل دنیا که مقبول خدای رب العالمین باشند که «رَضِیَ اللَّهُ عَنهُم وَ رَضوا عَنهُ» باشند. من به عنوان مادر می‌توانم دارای چنین جایگاه ارزشمندی باشم.
در مواردی پیش آمده که برخی به بنده مراجعه کردند و قصد داشتند از همسر خود طلاق بگیرند، اما پس از صحبت با طرفین و تبیین اینکه هر کدام چه جایگاهی دارند منصرف شدند. باید برای زوجین بگوییم که چرخ‌های زندگی اگر فقط با حقوق بچرخد، زندگی خشک و شکننده می‌شود بلکه باید زندگی بر مدار اخلاق بگردد.
اخلاق همانند روغن به چرخ‌های زندگی شور و نشاط می‌دهد تا جلوی تبعات طلاق را در خانواده بگیرد؛ وقتی از تبعات طلاق و مشکلاتی که در آینده دامن گیر پدر و مادر و سپس فرزندان خواهد شد، صحبت می‌کنیم زوجینی که قصد طلاق دارند آگاه می‌شوند؛ بنابراین با آگاهی دادن به خانواده‌ها و نهادینه شدن ارزش‌ها اتفاقات شایان توجهی حاصل می‌شود.
ـ به نظر شما نقش نظام آموزش و پرورش ما، در تبیین مسأله زنانگی چگونه بوده است؟ و آیا توانسته بین حقوق و ارزش‌ها تفکیک قائل شود؟
متاسفانه نه تنها محتوای درسی نظام آموزشی ما درست این مطلب را تبیین نمی‌کند بلکه حتی دبیران و اساتید دانشگاه نیز این بار را به دوش نمی‌کشند و در مواردی به این مسائل معتقد هم نیستند. اشاره داشتیم که اخلاق، چرخ‌های زندگی را نرم می‌کند، منتها زیر بنای این اخلاق، اعتقادات ناب است.
بر اساس آیه «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ» ما در اسلام آیات بی شماری داریم که زندگی آرامش بخشی را برای ما ایجاد می‌کند، اما اینکه چرا برخی مشکلات خانواده‌ها هنوز درست نشده است؟ و اینکه چرا مسؤولان هم نتوانستند نقش خود را در این زمینه به خوبی ایفا کنند، قابل بررسی است؛ متأسفانه برخی دائم به دنبال قدرت و اعتبارات اجتماعی خودشان هستند و به همین دلیل نمی‌توانند به درستی مسؤولیت خود را انجام دهند.
یکی از توفیقاتی که اینجانب داشته ام این است که در کودکی با بانو مجتهده امین ارتباط داشتم و در کلاس‌های ایشان بودشرکت می‌کردم. چیزی که بار‌ها بانو امین تاکید داشتند این بود که خانم‌ها جایگاه خودشان را بشناسند یعنی تاکید و توجه به شناخت ارزش‌ها و بالا بردن علم و معرفت و همچنین تاکید ایشان بر روایاتی همچون «الْعِلْمُ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء» و «جِهَادُ اَلْمَرْأَةِ حُسْنُ اَلتَّبَعُّلِ» بود اینکه جهاد زن، خوب همسرداری کردن است.
ـ به عنوان سوال آخر، نقش فضای مجازی را در این زمینه چه طور ارزیابی می‌کنید؟
بعد از خانواده، محیط و رسانه‌ها به ویژه فضا‌های مجازی تاثیرات شگرفی را بر روی کودکان و نوجوانان دارند؛ لذا حضور والدین در کنار فرزندان می‌تواند بسیار موثر باشد، بدین صورت که والدین، فرزندان خود را هنگام ورود به فضای مجازی تنها نگذارند و در کنار هم از این محیط استفاده کنند.
ـ به نظر شما زنانگی در اسلام به چه معنایی است؟ هویت زنانه از نگاه اسلام چه معنایی دارد؟
اگر از افق کلان نگاه کنیم، زن هم یک انسان است و همانگونه که در قرآن می‌فرماید «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً» با توجه به ویژگی‌های روحی، روانی و شخصیتی زن که موجودی است عاطفی و در نظام خلقت که نظام احسن است، تفاوت‌هایی در این نظام احسن هست.
اگر هر کسی در جایگاهی که دارد، نقش خود را به خوبی ایفا کند، به آن هدف متعالی خواهند رسید؛ انسان از افق کلان و بعد زن و مرد به عنوان دو پایگاه، و دو نفری که باید در کنار هم باشند، ویژگی‌هایی دارند که این دو باید مکمل یکدیگر باشند.
اگر در یک بُعد، مثلا زن در بُعد زنانه فقط، بخواهد رشد کند به کمال نمی‌تواند برسد و همین طور مرد هم در بُعد مردانه، هر کدام بخواهند جداگانه نقش خود را ایفا کنند و در کنار هم نباشند نمی‌توانند نقش متممی را به درستی ایفا کنند و به جایگاه قابل قبولی برسند.
لذا، باید به جایگاهی برسند که مادر را به عنوان عمق و ریشه و فُندانسیون جامعه و خانواده برساند. چراکه خانواده مهم‌ترین نهاد جامعه است؛ تاکیدات فراوانی که در بیانات حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری در مورد زن و خانواده وجود دارد خود دلیلی بر اهمیت نهاد خانواده است.
همچنین همانگونه که حضرت امام (ره) می‌فرمایند: از دامن زن مرد به معراج می‌رود. این عروج زن و مرد را در کنار هم توصیف می‌کند. احساسات و عواطف مادری و حس همسری باید در خانواده باشد و با این حس، در کنار اقتدار و قوامیت مرد به کمال برسند.
ـ مولفه‌های زنانگی چه چیز‌هایی است؟ آیا در نگاه اسلام زن فقط مادر است؟ همانطور که می‌دانید زنانگی متفرع بر بحث جنسیت است. وقتی جنسیت را مطرح می‌کنیم در ادبیات عرفانی یک نگاه هست که می‌گویند جنسیت یک تعیّن است در ادبیات فلسفی می‌گویند جنسیت از اعراض هست، اما چه تعیّن بگیریم چه اعراض، به هر حال در میزان کیفیت و ظهور و بروز، باهم متفاوت هستند، چه تفاوت‌های جدی در ساحت زنانگی و مردانگی وجود دارد؟
خداوند متعال برای بانوان نقش‌ها و رسالت‌هایی را قرار داده است؛ در ادبیات مولی علی (ع) هم که نگاه کنیم می‌فرمایند «الْمَرْأَةَ رَیْحَانَة» که این رَیحانه بودن اشاره به یک موجود لطیفی است که حضورش در خانه و اجتماع چشمگیر است. به همین دلیل در نظام آموزش و پرورش هم به این نتیجه رسیده اند که در مقطع ابتدایی پسرانه از حضور معلمان خانم استفاده کنند.
حضور زن در خانواده، محیط‌های پزشکی، تربیتی بسیار مهم است؛ البته در این راستا نباید از حضور مادری و همسری زن غافل شد چراکه زن، اول همسر است و سپس مادر. یکی از آفت‌های کنونی جامعه ما عدم حضور مادران در کنار خانواده است. امروزه زنان کمتر در کنار همسران‌شان هستند که آسیب‌های جدی در این زمینه به خانواده و فرزندان وارد شده است؛ لذا زن و به واسطه ریحانه بودن از منظر امیر مومنان (ع) و اینکه از لطافت خاصی که برخوردار است، در نهاد خانواده، کنار همسر و فرزندان سپس فعالیت در محیط‌های تربیتی، اجتماعی، پزشکی و آموزشی می‌تواند نقش آفرینی خوبی داشته باشد.
ـ امروزه یک نگاه سنتی نسبت به زن وجود دارد که او را موجودی تبعی می‌داند که باعث زایش است و کار‌های سطحی و دم دستی انجام می‌دهد که این نگاه را به اسلام نسبت می‌دهند؛ در مقابل یک نگاه مدرن از زن به تصویر می‌کشند و در مباحث حقوقی زن را مساوی با مردان می‌دانند و این را حق زن می‌دانند که در اجتماع حضور داشته باشد و این دیدگاه را به غرب نسبت می‌دهند که همه و همه یک نگاه بدبینانه برای زنان به وجود می‌آید، نظر شما در این رابطه چیست؟
بهترین الگو و شاهد بر علیه این دیدگاه، زندگی حضرت زهرا (س) است که در خانه همسری شایسته و مادری نمونه بودند. کلاس درس و بحث داشتند، در کنار همسر خود به فعالیت‌های سیاسی می‌پرداختند و حتی در امر ولایت هم وارد شد و در دفاع از ولایت تا از دست دادن جان خودشان هم دریغ نکردند.
ـ از نظر اسلام حضور زن در اجتماع تا چه حد باشد، اشکال ندارد؟
خداوند متعال یکسری چارچوب‌ها و قالب‌هایی برای رشد و کمال انسان‌ها قرار داده و برای زن و مرد هر کدام جداگانه یکسری حقوق و وظایف مشخص کرده است تا مرد و زن هر کدام به تناسب خودشان به فعالیت بپردازند.
اشتغال خانم‌ها بحث بسیار مهم و حساسی است؛ می‌گوییم زن باید کار کند و حضور اجتماعی و فعال داشته باشد، اما هدفش از کار چیست و چه کاری باید انجام دهد؟ آیا هدفش این است که احساس قدرت کند یا احساس اعتبار اجتماعی داشته باشد، و در کنار مردان مشغول به کار باشد؟ ما معتقدیم زنان باید به سراغ کاری بروند که متناسب با شأن آن‌ها باشد و از ارزش‌های والای آن‌ها چیزی کم نکند؛ کاری که متناسب با شئونات خانم باشد و در ضمن حریم‌ها حفظ شود.
جایگاه را مشخص کنیم که آیا عبد هستیم یا مولی؟ اگر عبدیم وظیفه مان تقلید است و باید مطابق شرع و در چارچوب شرع مقدس حرکت کنیم، ولی اگر کسی می‌گوید که مسلمان هستم و حق من است که در صحنه‌های اجتماعی حضور پیدا کنم باید شرایط و ضوابطی که اسلام گفته را نیز بپذیرد.
ـ به نظر شما این ضوابط دست و پای زن را نمی‌گیرد؟ و در این صورت اسلام را متهم به بی عدالتی نمی‌کنند؟
خیر! بستگی به اعتقاد انسان دارد. اگر معتقد باشد که احکام اسلام به نفع آدمی است، پس جای نگرانی نیست، یکی از پرچم‌هایی که زیر آن می‌شود خداوند متعال را دید «مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا» اگر دیدیم جایی خانواده است، اما آرامش نیست یعنی معیار‌های شناختی درست نبوده، پس تمام امور زندگی ما اعم از ازدواج، اشتغال و... باید حول محور ذکر الهی شکل بگیرد.
اگر اینطور باشد در ارتباطات اقتصادی و ارتباطات سیاسی ما بسیاری از مشکلاتی که امروز شاهد هستیم دیگر پیش نمی‌آید. در امر سیاست امروزه می‌بینیم گاهی دو طرف به جان هم می‌افتند. اگر هر دو گروه مسلمان هستیم اگر متدین هستیم باید منطقی باهم بحث کنیم.
ـ امروزه متاسفانه با یک موج زن گریزی مواجه هستیم؛ نگاه زنان این است که اسلام به زن ظلم کرده و عدالت را رعایت نکرده است. برخی اصلا دوست ندارد زن باشند و خودشان را بیشتر در هیبت مردانه نشان می‌دهند و دنبال کار‌های مردانه می‌روند و پوشش‌های این افراد نیز شبیه مردان است، به نظر شما این پدیده چه علتی می‌تواند داشته باشد؟
یکی از علت‌هایش این است که متاسفانه ما با سرعتی که دشمن دارد کار می‌کند کار نکردیم؛ حوزه‌های علمیه و نظام اسلامی این سرعت را نداشتند و مسئولین نتوانستند به درستی ایفای نقش کنند؛ بنابراین باید اهداف مشخص گردد و همه امور هدف ذکر الهی شوند.
ـ حجت الاسلام والمسلمین زیبایی نژاد، رئیس مرکز زن و خانواده یک تعبیر زیبایی دارند و می‌گویند ما یک حق داریم و یک ارزش؛ خانم می‌گوید من میی خواهم راننده شوم، نباید این حق را از ایشان بگیریم و انصافا هیچ وقت هم اسلام این حق را از زن نگرفته است، نگاه مدرن با این عنوان جلو آمد که قرار است حقوق از دست رفته زن‌ها را برگرداند و نگاه سنتی را به طور کلی له کرد در مقابل نگاه سنتی هم به جای برخورد معقول، مخالفت کرد که نه، چنین حقوقی را زنان ندارند؛ این اتفاق برخی زنان را زده کرد. بهتر بود نگاه سنتی برخورد عاقلانه‌ای می‌کرد و به زن می‌گفت این حق تو است، ولی آیا ارزش تو نیز به همین هست؟ به نظر می‌رسد ما مادری را فقط در زایش محدود کردیم بدون اینکه در مورد ارزش این کار توضیحی بدهیم یا شیر دادن را یک کار بسیار سخت مطرح کردیم، اما ارزش آن را برای زنان توضیح ندادیم؛ ما در بحث ارزش گذاری‌ها نتوانستیم درست عمل کنیم و ارزش‌ها را درست منتقل نکردیم. خانم می‌گوید چرا شوهر من پول در بیاورد، من پول در نیاوردم، در حالی که اسلام می‌گوید نفقه تو بر عهده همسرت است؛ اگر در این زمینه نظری دارید بفرمایید؟
بله، نظر بنده هم همین است، اینکه ارزش‌ها تفهیم نشده است و زنان در این زمینه اقناع نشده اند. شاید به گوش زنان این حرف‌ها رسیده باشد، اما در وجود آن‌ها نهادینه نشده است.
در سال‌های اولیه آغاز به کار جامعه الزهرا (س)، کنگره‌ای با موضوع زن برگزار شد، که در آن مراسم حضرت آیت الله مشکینی (ره) به ایراد سخنرانی پرداختند؛ ایشان فرمودند: مادر حضرت امام (ره) حتی اگر خدمات شایان اجتماعی داشت، شاید آن کارهایش این اندازه ارزش نداشت که توانست یک روح الله را تربیت کند.
با این حرف‌ها مادران احساس ارزش می‌کنند و متوجه می‌شوند که وظیفه تربیت چنین فرزندان قدرتمندی را برعهده دارند که در آینده افراد موثر و کارآمدی در جامعه خواهند بود. «لِدُوا لِلْمَوْتِ» برای ابدیت نه مقبول اهل دنیا که مقبول خدای رب العالمین باشند که «رَضِیَ اللَّهُ عَنهُم وَ رَضوا عَنهُ» باشند. من به عنوان مادر می‌توانم دارای چنین جایگاه ارزشمندی باشم.
در مواردی پیش آمده که برخی به بنده مراجعه کردند و قصد داشتند از همسر خود طلاق بگیرند، اما پس از صحبت با طرفین و تبیین اینکه هر کدام چه جایگاهی دارند منصرف شدند. باید برای زوجین بگوییم که چرخ‌های زندگی اگر فقط با حقوق بچرخد، زندگی خشک و شکننده می‌شود بلکه باید زندگی بر مدار اخلاق بگردد.
اخلاق همانند روغن به چرخ‌های زندگی شور و نشاط می‌دهد تا جلوی تبعات طلاق را در خانواده بگیرد؛ وقتی از تبعات طلاق و مشکلاتی که در آینده دامن گیر پدر و مادر و سپس فرزندان خواهد شد، صحبت می‌کنیم زوجینی که قصد طلاق دارند آگاه می‌شوند؛ بنابراین با آگاهی دادن به خانواده‌ها و نهادینه شدن ارزش‌ها اتفاقات شایان توجهی حاصل می‌شود.
ـ به نظر شما نقش نظام آموزش و پرورش ما، در تبیین مسأله زنانگی چگونه بوده است؟ و آیا توانسته بین حقوق و ارزش‌ها تفکیک قائل شود؟
متاسفانه نه تنها محتوای درسی نظام آموزشی ما درست این مطلب را تبیین نمی‌کند بلکه حتی دبیران و اساتید دانشگاه نیز این بار را به دوش نمی‌کشند و در مواردی به این مسائل معتقد هم نیستند. اشاره داشتیم که اخلاق، چرخ‌های زندگی را نرم می‌کند، منتها زیر بنای این اخلاق، اعتقادات ناب است.
بر اساس آیه «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ» ما در اسلام آیات بی شماری داریم که زندگی آرامش بخشی را برای ما ایجاد می‌کند، اما اینکه چرا برخی مشکلات خانواده‌ها هنوز درست نشده است؟ و اینکه چرا مسؤولان هم نتوانستند نقش خود را در این زمینه به خوبی ایفا کنند، قابل بررسی است؛ متأسفانه برخی دائم به دنبال قدرت و اعتبارات اجتماعی خودشان هستند و به همین دلیل نمی‌توانند به درستی مسؤولیت خود را انجام دهند.
یکی از توفیقاتی که اینجانب داشته ام این است که در کودکی با بانو مجتهده امین ارتباط داشتم و در کلاس‌های ایشان بودشرکت می‌کردم. چیزی که بار‌ها بانو امین تاکید داشتند این بود که خانم‌ها جایگاه خودشان را بشناسند یعنی تاکید و توجه به شناخت ارزش‌ها و بالا بردن علم و معرفت و همچنین تاکید ایشان بر روایاتی همچون «الْعِلْمُ نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ مَنْ یَشَاء» و «جِهَادُ اَلْمَرْأَةِ حُسْنُ اَلتَّبَعُّلِ» بود اینکه جهاد زن، خوب همسرداری کردن است.
ـ به عنوان سوال آخر، نقش فضای مجازی را در این زمینه چه طور ارزیابی می‌کنید؟
بعد از خانواده، محیط و رسانه‌ها به ویژه فضا‌های مجازی تاثیرات شگرفی را بر روی کودکان و نوجوانان دارند؛ لذا حضور والدین در کنار فرزندان می‌تواند بسیار موثر باشد، بدین صورت که والدین، فرزندان خود را هنگام ورود به فضای مجازی تنها نگذارند و در کنار هم از این محیط استفاده کنند.
منبع: پایگاه اینترنتی وسائل
نظرات