به گزارش روابط عمومی، نشست علمی پژوهشی «تاریخ تشیع ازمنظر دگراندیشان مسلمان» با ارائه حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعلی حسین پور به همت انجمن علمی پژوهشی معاونت پژوهش جامعه الزهرا علیهاالسلام و مرکز حوزوی پژوهش‌های تاریخ اسلام برگزار شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سیدعلی حسین پور در ابتدای نشست، با بیان اینکه این موضوع را می‌توان در سه محور معرفی ابن تیمیه و کتاب منهاج السنه و تاریخ تشیع از دیدگاه وی بررسی کرد، ابتدا به زندگانی این تیمیه پرداخت و اظهار داشت: ابن تیمیه حرانی متولد حران جنوب ترکیه امروزی است که دهم ربیع الاول سال ۶۰۱ هجری به دنیا آمد.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: ابن تیمیه در سال ۷۲۸ در زندان دمشق زندانی و فوت شد، او یکی از شخصیت‌های معروف اسلام و پدر تفکر وهابیت و داعش امروز است. وی در20 سالگی در سیره و فقه حنبلی صاحب‌نظر شد و فردی بود که به خاطر آرای تندش مورد طرد اهل تسنن قرار گرفت.

وی یادآور شد: کتاب منهاج الکرامه اثر علامه حلی در معرفی شیعه است که مورد استقبال زیادی قرار گرفت و باعث نهضتی در روی آوری مردم به مذهب شیعه شد؛ ابن تیمیه در جواب کتاب منهاج الکرامه، کتاب منهاج السنه را تألیف کرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین پور با اشاره به نکات قابل تأمل در کتاب منهاج السنه، گفت: این کتاب نشان می‌دهد که ابن تیمیه هیچ‌گاه پایبند به نظریات خودش نیست؛ او دشنام‌ها و فحاشی‌های زیادی در کتابش به اهل بیت علیهم‌السلام وعلما و شیعیان دارد.

وی با اشاره به نظریه ابن تیمیه در مورد پیدایش شیعیان، بیان داشت: ابن تیمیه در این باره سه نظریه را ذکر می‌کند؛ اول: شروع پیدایش شیعه هنگام قیام و قتل عثمان بوده است؛ دوم: پیدایش شیعه را پس از قتل عثمان می‌داند؛ سوم: اینکه او پیدایش شیعه را هنگام نبرد صفین می‌داند؛ همچنین او قائل است که شاید شیعه بعد از قیام عاشورا یا زمان حیات امام جعفر صادق علیه‌السلام یا در عصر آل بویه به وجود آمده باشد.

این پژوهشگر علوم دینی عنوان کرد: از نظر ابن تیمیه، شیعه برای افساد دین و برای دشمنی با پیامبر خدا به وجود آمده است، وی برای تایید نظریه خود می‌گوید که شیعیان به ۷۲ فرقه تقسیم شده‌اند تا در ذهن خواننده القا کند که شیعیان ناحق و دچار تشتت و سرگردانی هستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین پور در ادامه افزود: ابن تیمیه در کتاب منهاج السنه به خاطر تهی بودن مستندات مستدل از نقد شیعه اثنا عشری به نقد اسماعیلیه زیدیه، واقفیه و غلات پرداخته است و با عقائد آنان، شیعیان امامیه را می‌کوبد، در حالیکه علامه حلی شیعه اثناعشری و امامیه بوده است.

وی تصریح کرد: ابن تیمیه برای توجیه مطالب ضد شیعه از حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام شروع کرده و می‌گوید که حضرت علی علیه‌السلام با شیعیان به مبارزه پرداخته، چون شیعه را نوعی بدعت می‌دانست، وی می‌گوید حضرت علی علیه‌السلام با شیعیان جنگیده، چون شیعیان ابوبکر وعمر را پایین تر از حضرت علی علیه‌السلام می‌دانستند و آنها را سب می‌کردند.

استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: ابن تیمیه برای فریب اذهان عمومی می‌نویسد که حضرت علی علیه‌السلام شیعیان را آتش می‌زده، چون شیعیان حضرت علی علیه‌السلام را خدا می‌دانستند، در حالی که هیچ کدام از شیعیان امامیه قائل به الوهیت حضرت علی علیه‌السلام نیستند. بنابراین ابن تیمیه برای کوباندن شیعیان امامیه از عقائد غلات استفاده می‌کند تا افراد بی اطلاع را فریب دهد.

دکتر حسین پور در ادامه به زمان پیدایش تاریخ تشیع از منظر منابع اهل تسنن و شیعیان پرداخت و اظهار داشت: طبق منابع و مدارک موجود شیعه در زمان حیات پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و به دست خود رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم بنیانگذاری شد.

وی خاطرنشان کرد: در سال‌های حیات پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به ابوذر، عمار، مقداد و سلمان شیعه علی گفته می‌شد. شیعه از لحظات آغازین اسلام با حدیث یوم الدار متولد شد؛ چنانچه اسلام با شیعه عجین شده و تشیع از آغاز اسلام شروع و در واقعه غدیر امتداد یافته است.

این پژوهشگر حوزوی عنوان کرد: پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم برای پابرجا شدن شیعه در گفتار، مردم را به سمت حضرت امیرالمومنین علیه السلام و در عمل مردم را به جانشینی و امامت حضرت امیرالمومنین علیه السلام فرا می‌خواندند که مهمترین آن، حادثه یوم الخمیس است که حضرت پیامبر صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در آنجا فرمودند دوات و قلم بیاورید که بنویسم چیزی را که هرگز گمراه نشوید، ایشان با درخواست قلم و کاغذ می‌خواستند امامت امیرالمومنین علیه‌السلام را ثبت کنند و مردم را به آن فرا بخوانند؛ همچنین ایشان در آخرین روزهای عمرشان لشکر اسامه را به فرماندهی اسامة بن زید از مدینه خارج کردند تا در نبود منافقان، امامت و خلافت امام علی علیه‌السلام تثبیت شود.

 وی در ادامه به محل سکونت شیعیان بعد از رحلت پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم و گسترش مکان جغرافیای زندگی شیعیان اشاره کرد و گفت: در مدینه زمانی که روز دوشنبه، پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم رحلت فرمودند و اقدامات ابوبکر وعمر برای تصدی خلافت شروع شد، فقط سه یا چهار نفر شمشیر به دست برای حمایت از حضرت علی علیه‌السلام حاضر شدند؛ این مسئله باعث خانه‌نشینی حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام می‌شود اما پس از مدتی ۱۲ نفر از مسلمانان پشیمان شده و نزد حضرت علی علیه‌السلام می‌آیند.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین پور افزود: حضرت علی علیه‌السلام به آن ۱۲ نفر می‌گویند که در بین مردم رفته و امامت من را تبلیغ کنید، آنها در میان مردم رفته و امامت و خلافت حضرت علی علیه‌السلام را تبلیغ می‌کنند. کار به جایی می‌رسد که مردم علیه ابوبکر تظاهرات کرده و او را از مسجد خارج می‌کنند. مردم می‌گویند که ما با علی علیه‌السلام بیعت می‌کنیم و با ابوبکر بیعت نمی‌کنیم؛ اما آنان با کودتا و آوردن نیروی نظامی در مدینه به زور از مردم بیعت گرفته و خلافت خود را تثبیت می‌کنند.

وی در ادامه بیان داشت: دومین منطقه شیعه نشین پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم، منطقه شمال شرق عربستان افرادی بودند که دارای گرایش شیعی در زمان حیات پیامبر و بعد از حیات پیامبر بودند. قبیله بنی اسد و قبیله بعدی بنی یربوع به ریاست مالک بن نویره بودند. آنها از دادن زکات به ابوبکر خودداری می‌کردند و می‌گفتند ابوبکر خلیفه شماست و ما او را قبول نداریم و ما زکات خود را فقط به خلیفه رسول الله می‌دهیم. خالد بن ولید، فرمانده لشکر ابوبکر با آنها درگیر شد و همه آن قبیله را به قتل رسانید. آنها فردی به نام فجائه سلمی را زنده در جلوی بقیه آتش زدند تا مخالفان را بترسانند و کسی جرئت مخالفت با آنها را نداشته باشد.

استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: سومین محل شیعه نشین مناطق جنوبی عربستان یمن امروزی است که مردم آنجا از ابوبکر اطاعت نمی‌کردند و می‌گفتند اگر مردی از خاندان پیامبر امور را در دست بگیرد ما از او اطاعت می‌کنیم، اما نه با  ابوبکر بیعت کرده و نه از او اطاعت می‌کنیم. در این مطلب دلالت تضمنی وجود دارد که آنان اصلا ابوبکر را فامیل پیامبر نمی‌دانستند و از او اطاعت نمی کردند.

حجت‌الاسلام والمسلمین حسین پور اظهار کرد: قبیله بعدی قبلیه کنده است که در بلاد کنده در غرب عربستان بودند که مردان آنها را کشتند و زنان آنها را به اسارت بردند، در حالیکه همه آنها مسلمان بودند، نماز می‌خواندند، روزه می‌گرفتند، اما زکات را به ابوبکر نمی‌دادند، چون آنها ابوبکر را خلیفه پیامبر نمی‌دانستند.

وی یادآور شد: واقدی و ابن اعثم می‌گویند که آنها به مامور زکات می‌گفتند تو ما را به اطاعت فردی امر می‌کنی که ما و خودت هیچ تعهدی به او نداریم و مامور زکات هم می‌گوید راست می‌گویید، ما هیچ تعهدی به او نداریم، اما او را برگزیده‌ایم و زیاد بن لبید می‌گوید که ما سراغ هر کدام از افراد قبیله کنده می‌رفتیم تا زکاتش را به ابوبکر بدهد، آنها خودداری می‌کردند.

این پژوهشگر علوم دینی در پایان اشاره کرد: بر خلاف گفته‌های ابن تیمیه از مدارک اهل سنت این مطلب به وجود می‌آید که شیعه بعد از حیات پیامبر به وجود نیامده، بلکه از همان آغاز اسلام تشیع نیز به وجود آمده و طرفدارانی در مدینه وقت و اقصی نقاط عربستان داشته است.

در پایان نشست دکتر حسین پور به سوالات حضار پاسخ گفت.

تصویر خبر